Amaethyddiaeth

Cynnwys y Rhaglen Ddysgu

Bydd darpariaeth y Rhaglen Ddysgu yn cynnwys tair elfen orfodol:

• Cymwysterau,
• Sgiliau Hanfodol
• Hyfforddiant yn y gwaith / i ffwrdd o'r gwaith

49 credyd yw'r isafswm credyd gofynnol ar gyfer Lefel 2 Amaethyddiaeth.

69 credyd yw'r isafswm credyd gofynnol ar gyfer Lefel 3 Amaethyddiaeth

Gofynion mynediad

Lefel 2: Amaethyddiaeth

Nid oes unrhyw ofynion mynediad penodol ar gyfer y Brentisiaeth Sylfaen Lefel 2 mewn Amaethyddiaeth. Fodd bynnag, ceir cymwysterau neu brofiad a fydd o gymorth i ddysgwyr ddeall y sector cyn cychwyn:

• Dyfarniad/Tystysgrif/Diploma Lefel 1 mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith
• Tystysgrif Lefel 1 mewn Gweithrediadau Tir
• Tystysgrif Lefel 1 mewn Amaethyddiaeth Ymarferol
• Wedi gweithio yn y diwydiant Amaethyddol yn y gorffennol, neu'n gweithio ynddo ar hyn o bryd.
• Gwaith gwirfoddol yn y diwydiant Amaethyddol
• TGAU

Efallai y bydd dysgwyr sydd wedi cwblhau Bagloriaeth Cymru wedi cwblhau unedau neu gyrsiau byr a fydd yn cynnwys gwybodaeth danategol tuag at y Brentisiaeth Sylfaen. Bydd hyn yn cael ei asesu yn ystod asesiad cychwynnol, gan ganiatáu Cydnabyddiaeth o Ddysgu Blaenorol (RPL) lle bo'n briodol.  Ceir cyfleoedd i symud ymlaen i'r Brentisiaeth Sylfaen Amaethyddiaeth hefyd i ddysgwyr sy'n oedolion a chanddynt brofiad o fewn y diwydiant Amaethyddiaeth neu sy'n ystyried newid gyrfa.

Lefel 3: Amaethyddiaeth

Mae'r diwydiant Amaethyddiaeth am i'r gofynion mynediad ar gyfer y Brentisiaeth fod yn hyblyg, ac felly wedi awgrymu y dylid cwblhau un o'r canlynol:

• Tystysgrif neu Ddiploma Lefel 2 mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith
• Dyfarniad, Tystysgrif neu Ddiploma Lefel 2 mewn Amaethyddiaeth
• Tystysgrif Lefel 2 mewn Gweithgareddau Tir
• Prentisiaeth Sylfaen mewn Amaethyddiaeth
• Diploma Lefel 2 mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith - Cnydau/Da Byw
• Llwybr i Brentisiaethau
• Profiad ymarferol o fewn y diwydiant Amaethyddol
• Gwaith gwirfoddol o fewn y diwydiant Amaethyddol
• 3 TGAU (A* -C) / Safon Uwch yn ogystal â phrofiad ymarferol o fewn y diwydiant Amaethyddol
• Safon UG/Uwch - yn ogystal â phrofiad ymarferol o fewn y diwydiant Amaethyddol

Efallai y bydd dysgwyr sydd wedi cwblhau Bagloriaeth Cymru wedi cwblhau unedau neu gyrsiau byr a fydd yn cynnwys gwybodaeth danategol tuag at y Brentisiaeth. Bydd hyn yn cael ei asesu yn ystod asesiad cychwynnol, gan ganiatáu Cydnabyddiaeth o Ddysgu Blaenorol (RPL) lle bo'n briodol.  

Rhaglen(ni) dd/dysgu'r llwybr prentisiaeth

Lefel 2: Amaethyddiaeth

Lefel 2: Amaethyddiaeth Cymwysterau

Mae'n rhaid i gyfranogwyr gwblhau'r cymhwyster cyfun isod.

Edrychwch ar Atodiad 1 i weld y berthynas rhwng yr unedau cymhwysedd a gwybodaeth o fewn y cymhwyster cyfun.

Sgiliau Hanfodol Cymru (ESW)

Hyfforddi yn y gwaith / i ffwrdd o'r gwaith

37 credyd ar gyfer cymhwysedd a gwybodaeth -  Lefel 2 mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith (FfCCh)

Gan fod hyd y Brentisiaeth Sylfaen yn hyblyg, bydd cyfanswm yr oriau dysgu, sy'n cynnwys hyfforddiant yn y gwaith ac i ffwrdd o'r gwaith, hefyd yn amrywio. Bydd hyn yn golygu rhwng 1615 o oriau ar gyfer 12 mis a 3230 o oriau ar gyfer 24 mis

Manylion Sgiliau Hanfodol yn y Gwaith/i Ffwrdd o'r Gwaith (Isafswm Credydau ac Oriau)

6 chredyd/45 GLH ar gyfer Lefel 1 Cyfathrebu Sgiliau Hanfodol Cymru

6 credyd/45 GLH ar gyfer Lefel 1 Cymhwyso Rhif Sgiliau Hanfodol Cymru

Lefel 3: Amaethyddiaeth

Lefel 3: Amaethyddiaeth Cymwysterau

Mae'n rhaid i gyfranogwyr gwblhau'r cymhwyster cyfun isod.

Edrychwch ar Atodiad 2 i weld y berthynas rhwng yr unedau cymhwysedd a gwybodaeth o fewn y cymhwyster cyfun.

Sgiliau Hanfodol Cymru (ESW)

Hyfforddi yn y gwaith / i ffwrdd o'r gwaith

57 credyd ar gyfer cymhwysedd a gwybodaeth -  Lefel 3 mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith (FfCCh)

Gan fod hyd y Brentisiaeth yn hyblyg, bydd cyfanswm yr oriau dysgu, sy'n cynnwys hyfforddiant yn y gwaith ac i ffwrdd o'r gwaith, hefyd yn amrywio. Bydd hyn yn golygu rhwng 1615 o oriau ar gyfer 12 mis a 3230 o oriau ar gyfer 24 mis.

Manylion Sgiliau Hanfodol yn y Gwaith/i Ffwrdd o'r Gwaith (Isafswm Credydau ac Oriau)

6 chredyd/45 GLH ar gyfer Lefel 2 Cyfathrebu Sgiliau Hanfodol Cymru

6 credyd/45 GLH ar gyfer Lefel 2 Cymhwyso Rhif Sgiliau Hanfodol Cymru

Cymwysterau

Participants must achieve the following combined qualification below.

Gofynion eraill ychwanegol

Lefel 2: Amaethyddiaeth

Ar gyfer y Brentisiaeth Sylfaen, mae'r diwydiant Amaethyddiaeth wedi gofyn i ymgeiswyr gwblhau pedwar o'r Gofynion Cyflogaeth Ychwanegol a ganlyn, y mae dau ohonynt yn Orfodol a dau yn Ddewisol.

Bydd y gofynion cyflogaeth ychwanegol hyn yn gwella'r Brentisiaeth ac yn hwyluso cyflogaeth yn y diwydiant. Nid yw Gofynion Cyflogaeth Ychwanegol yn ofynnol er mwyn ennill tystysgrif, ac mae'n bosibl na fyddant yn cael eu cyllido.

Gorfodol:

• Cymorth Cyntaf Brys (cwrs undydd sy'n bodloni'r gofynion a amlinellwyd gan yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch HSE)

• Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl (Ymwybyddiaeth/Cyflwyno Iechyd Meddwl)

Dau brawf galwedigaethol arall wedi'u hachredu a'u cydnabod yn ddeddfwriaethol neu'n genedlaethol sy'n berthnasol i'r diwydiant (rhestr o awgrymiadau isod):

• Defnyddio Plaladdwyr yn Ddiogel (PA1)
• Hylendid Bwyd Sylfaenol (Cymeradwywyd gan yr FSA)
• Peiriannau Torri Gwair Silindr a Thro a weithredir ar droed
• Defnydd Diogel o Dractorau Dwy Olwyn a Reolir ar Droed
• Llif Gadwyn a Gweithrediadau Cysylltiedig
• Defnydd Diogel o Docwyr Gwrychoedd
• Codi a Chario'n Ddiogel
• Gweithrediadau Wagen Fforch Godi
• Gyrru Tractor a Gweithrediadau Cysylltiedig
• Gyrru Cerbyd gyda Threlar
• Defnydd Diogel o Beiriannau Palu Modur
• Gweithrediadau Malu Bonion
• Defnyddio Offer Cynnal a Chadw Glaswellt yn Ddiogel
• Cerbydau Torri Gwair
• Gyrru Cerbyd Pob Tir / Beic Cwad
• Asglodi coed / Rhwygo sglodion
• Hyfforddiant CAT
• Tystysgrif Trin Deunyddiau
• Gweithrediadau Asglodi Llwyni
• Defnyddio Peiriannau Olwyn Sgraffinio yn Ddiogel
• Tystysgrif Rheoli ac Atal Llygredd Integredig
• Defnyddio Peiriant Llifanu Ongl yn Ddiogel
• Triniwr Telesgopig
• Ffrwythloni Artiffisial
• Tocio Carnau
• Cneifio
• Defnyddio Meddyginiaethau Milfeddygol yn Ddiogel
• Defnydd Diogel o Ddip Defaid
• Hyfforddiant Dofednod Prydain (Cynllun Pasbort Hyfforddi Cod y Llew)
• Lles Dofednod (Cymeradwywyd gan BPT)
• Hylendid a Bioddiogelwch Fferm (Cymeradwywyd gan BPT / Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Codi a Chario (Cymeradwywyd gan BPT)
• Bioddiogelwch, Diogelwch a Thrin Wyau (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Diogelwch Bwyd (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Gweithiwr Iechyd a Lles Dofednod (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Rheoli Adnoddau Naturiol mewn Modd Cynaliadwy (SMNR)

Lefel 3: Amaethyddiaeth

Ar gyfer y Brentisiaeth, mae'r diwydiant Amaethyddiaeth wedi gofyn i ymgeiswyr gwblhau pedwar o'r Gofynion Cyflogaeth Ychwanegol a ganlyn, y mae dau ohonynt yn Orfodol a dau yn Ddewisol. Bydd y gofynion cyflogaeth ychwanegol hyn yn gwella'r Brentisiaeth ac yn hwyluso cyflogaeth yn y diwydiant. Nid yw Gofynion Cyflogaeth Ychwanegol yn ofynnol er mwyn ennill tystysgrif, ac mae'n bosibl na fyddant yn cael eu cyllido.

Sylwer: Os yw prentis eisoes wedi cwblhau Prentisiaeth Sylfaen Lefel 2, argymhellir y dylai ddilyn cyrsiau gwahanol.

Gorfodol:

• Cymorth Cyntaf Brys (cwrs undydd sy'n bodloni'r gofynion a amlinellwyd gan yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch HSE)

• Cymorth Cyntaf Iechyd Meddwl (Ymwybyddiaeth/Cyflwyno Iechyd Meddwl)

Dau brawf galwedigaethol arall wedi'u hachredu a'u cydnabod yn ddeddfwriaethol neu'n genedlaethol sy'n berthnasol i'r diwydiant (rhestr o awgrymiadau isod):

• Defnyddio Plaladdwyr yn Ddiogel (PA1)
• Hylendid Bwyd Sylfaenol (Cymeradwywyd gan yr FSA)
• Peiriannau Torri Gwair Silindr a Thro a weithredir ar droed
• Defnydd Diogel o Dractorau Dwy Olwyn a Reolir ar Droed
• Llif Gadwyn a Gweithrediadau Cysylltiedig
• Defnydd Diogel o Docwyr Gwrychoedd
• Codi a Chario'n Ddiogel
• Gweithrediadau Wagen Fforch Godi
• Gyrru Tractor a Gweithrediadau Cysylltiedig
• Gyrru Cerbyd gyda Threlar
• Defnydd Diogel o Beiriannau Palu Modur
• Gweithrediadau Malu Bonion
• Defnyddio Offer Cynnal a Chadw Glaswellt yn Ddiogel
• Cerbydau Torri Gwair
• Gyrru Cerbyd Pob Tir / Beic Cwad
• Asglodi coed / Rhwygo sglodion
• Hyfforddiant CAT
• Tystysgrif Trin Deunyddiau
• Gweithrediadau Asglodi Llwyni
• Defnyddio Peiriannau Olwyn Sgraffinio yn Ddiogel
• Tystysgrif Rheoli ac Atal Llygredd Integredig
• Defnyddio Peiriant Llifanu Ongl yn Ddiogel
• Triniwr Telesgopig
• Ffrwythloni Artiffisial
• Tocio Carnau
• Cneifio
• Defnyddio Meddyginiaethau Milfeddygol yn Ddiogel
• Defnydd Diogel o Ddip Defaid
• Hyfforddiant Dofednod Prydain (Cynllun Pasbort Hyfforddi Cod y Llew)
• Lles Dofednod (Cymeradwywyd gan BPT)
• Hylendid a Bioddiogelwch Fferm (Cymeradwywyd gan BPT / Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Codi a Chario (Cymeradwywyd gan BPT)
• Ymwybyddiaeth Amgylcheddol (Cymeradwywyd gan BPT)
• Bioddiogelwch, diogelwch a thrin wyau (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Diogelwch Bwyd (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Rheoli Iechyd a Lles Dofednod (Cymeradwywyd gan God y Llew)
• Trin/Defnyddio Gwenwyn Llygod (Cymeradwywyd gan CRRU)
• Rheoli Adnoddau Naturiol mewn Modd Cynaliadwy (SMNR)
• Rheoli Adnoddau Naturiol mewn Modd Cynaliadwy (SMNR)

Rolau swydd

Mae'r mathau o swyddi sydd ar gael yn cynnwys:

Prentisiaeth Sylfaen: Gweithiwr Fferm (Da Byw, Cnydau neu Fferm Gymysg), Gweithredwr Peiriannau Amaethyddol, Gweithiwr Da Byw/ Buchesi/Diadelloedd, Gweithiwr Uned Moch, Gweithiwr Dofednod

Prentisiaeth: Gweithiwr Fferm, Gweithredwr Peiriannau Amaethyddol, Gweithiwr Da Byw/Buchesi/Diadelloedd, Technegydd Da Byw, Gweithiwr Uned Moch, Technegydd Moch, Gweithiwr Dofednod

Dilyniant

Lefel 2: Amaethyddiaeth

Mae'r diwydiant yn rhoi gwerth ar y Brentisiaeth Sylfaen mewn Amaethyddiaeth fel llwybr mynediad i mewn i'r sector.

Ceir cyfleoedd i symud ymlaen i'r Brentisiaeth Sylfaen Amaethyddiaeth i ddysgwyr sy'n oedolion a chanddynt brofiad o fewn y diwydiant Amaethyddol neu sy'n ystyried newid gyrfa.

Dilyniant o'r Brentisiaeth Sylfaen mewn Amaethyddiaeth: Bydd prentisiaid sy'n cwblhau'r Brentisiaeth Sylfaen yn cael cyfle i fynd rhagddynt o fewn y diwydiant, drwy symud ymlaen i'r Brentisiaeth Amaethyddiaeth neu i Addysg Bellach.

Mae'r swyddi nodweddiadol y bydd dysgwyr sy'n cwblhau'r Brentisiaeth Sylfaen yn gallu symud ymlaen iddynt wedi'u rhestru yn yr adran ar cyfleoedd swydd, ee, Gweithiwr Fferm/Gweithiwr Fferm Âr, Gweithredwr Peiriannau Amaethyddol, Da Byw/Gweithiwr Buchesi/Diadelloedd, Gweithiwr Uned Moch, Gweithiwr Dofednod.

Byddai cyfle hefyd i symud ymlaen i yrfaoedd cysylltiedig eraill, fel gyrfaoedd o fewn y diwydiant milfeddygol

Lefel 3: Amaethyddiaeth

Mae'r diwydiant Amaethyddiaeth yn rhoi gwerth ar y Brentisiaeth fel llwybr mynediad/dilyniant i'r diwydiant. O'r Brentisiaeth Sylfaen ceir dilyniant uniongyrchol i'r Brentisiaeth, neu gall dysgwyr symud ymlaen yn syth i'r Brentisiaeth o raglen arall.

Bydd prentisiaid sy'n cwblhau'r Brentisiaeth yn llwyddiannus yn cael cyfle i fynd rhagddynt o fewn y diwydiant, drwy symud ymlaen i gyrsiau Addysg Uwch eraill, fel HNC/D. Dyma enghreifftiau o'r cyrsiau sydd ar gael ledled Cymru a'r DU:

• Amaethyddiaeth
• Amaethyddiaeth a Chadwraeth Cefn Gwlad
• Amaethyddiaeth gyda Gwyddor Anifeiliaid
• Amaethyddiaeth gydag Astudiaethau Busnes
• Agronomegydd Cnydau

Efallai y bydd prentisiaid sydd eisiau symud ymlaen yn eu cyflogaeth o'r Brentisiaeth yn gallu gweithio tuag at swyddi rheoli, fel Rheolwr Fferm Cynorthwyol neu Reolwr Uned.

Bydd y gallu i symud ymlaen yn dibynnu ar gymwysterau a phrofiad yr unigolyn, gan na fydd cyflawni'r Brentisiaeth Lefel 3 yn unig yn rhoi sicrwydd o fynediad i'r cyfleoedd hyn

Cydraddoldeb ac Amrywiaeth

Mae'n bwysig bod fframweithiau prentisiaeth yn gynhwysol ac yn gallu arddangos dull gweithredol o nodi a chael gwared â ffactorau sy'n atal mynediad a dilyniant. Dylai Fframweithiau hyrwyddo cyfle cyfartal rhwng unigolion a chanddynt nodweddion gwarchodedig a'r rhai nad oes ganddynt y nodweddion hynny, fel y nodir yn Neddf Cydraddoldeb 2010.

Y nodweddion gwarchodedig a nodwyd yn y Ddeddf Cydraddoldeb yw oedran, anabledd, ailbennu rhywedd, hil, crefydd neu gred, rhyw, cyfeiriadedd rhywiol, Beichiogrwydd a mamolaeth. Mae priodas a phartneriaeth sifil hefyd wedi'u cynnwys, ond dim ond yng nghyswllt y gofyniad i gael gwared â gwahaniaethu mewn cyflogaeth.

Mae'n RHAID i ddarparwyr hyfforddiant a chyflogwyr hefyd gydymffurfio â'r ddyletswydd arall o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010 i sicrhau na wahaniaethir yn erbyn ymgeiswyr yn nhermau mynediad i'r diwydiant ar sail y naw o nodweddion gwarchodedig hynny.

Dynion yn bennaf yw gweithwyr y diwydiant Amaethyddol (77%), sydd yn sylweddol

uwch na chyfartaledd y dynion sy'n gweithio yn y sector, sef 68% (y DU) a chyfartaledd Cymru o 71%.  Er nad yw'r diwydiant yn atal menywod rhag gweithio yn y sector, awgrymir bod y diffyg cydbwysedd yn deillio o hen ganfyddiad mai diwydiant y mae dynion yn gweithio ynddo yn bennaf yw Amaethyddiaeth, er bod llawer o rolau yn y maes hwnnw yn cael eu cyflawni gan fenywod. Mae'n ddiddorol mai dynion yn bennaf hefyd sy'n cofrestru ar raglenni dysgu Addysg Bellach yn gysylltiedig ag Amaethyddiaeth, sef cyfartaledd o 69% o gymharu â chofrestriadau dysgu seiliedig ar waith o 99%.

Ceir ystod o rolau ymarferol i bobl o bob oedran a gallu, ynghyd ag angen cynyddol am reolwyr, technegwyr ac arbenigwyr medrus. Yn ôl ymchwil Lantra, rhagwelir y bydd angen 26,000 o bobl yng Nghymru dros y degawd nesaf ar draws y sector tir.

Ni ystyrir amaethyddiaeth yn yrfa ddeniadol bob amser, gan fod pobl yn tybio nad oes rhyw lawer o gyfleoedd am ddyrchafiad yn yr yrfa honno. Hefyd, mae'r gamdybiaeth bod pob swydd amaethyddol yn golygu gweithio y tu allan ym mhob tywydd yn ystod oriau hir ac anghymdeithasol, a bod llawer o'r swyddi o fewn busnesau teuluol sy'n cael eu trosglwyddo o'r naill genhedlaeth i'r nesaf yn creu mwy o rwystrau wrth recriwtio yn y farchnad lafur gystadleuol ehangach.

Fodd bynnag, nodir y rhain fel tueddiadau a gysylltir yn benodol â natur y sector Amaethyddol, ac nid oes unrhyw rwystrau gwirioneddol wrth recriwtio i'r diwydiant. Efallai y ceir rhai cyfyngiadau corfforol yn rhannau o'r diwydiant Amaethyddol, yn enwedig wrth weithio gyda chyfarpar a pheiriannau trwm neu gydag anifeiliaid mawr. Ni ddylai hyn gau unrhyw un allan, oherwydd gallai cyfleoedd fodoli yn rhannau eraill o'r diwydiant.

Penderfyniadau a gwaith pellach

Ysgrifennwyd yr unedau o fewn y Diploma mewn Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith mewn cydweithrediad â sefydliadau dyfarnu partner, i sicrhau eu bod yn rhydd rhag rhagfarn, yn hygyrch i bob prentis, ac yn berthnasol i ystod eang o rolau a busnesau ym maes Amaethyddiaeth. Oherwydd natur amrywiol y sector Amaethyddol mae'r Diploma Amaethyddiaeth Seiliedig ar Waith wedi cael ei ddatblygu o'r unedau hyn, er mwyn caniatáu cymaint o hyblygrwydd a dewis ag sy'n bosibl oddi mewn i'r rheolau cyfuno.

Cyfrifoldebau a hawliau cyflogaeth (CHC)

Nid yw Cyfrifoldebau a Hawliau Cyflogaeth (CHC) yn orfodol mwyach.  Ond argymhellir bod pob prentis (yn enwedig y grŵp 16-18 oed) yn derbyn rhaglen sefydlu yn y cwmni.

Cyfrifoldebau

Cyfrifoldeb Darparydd yr Hyfforddiant/y Cyflogwr yw sicrhau bod gofynion y Llwybr hwn yn cael eu cyflawni'n unol â Chanllawiau Prentisiaethau Llywodraeth Cymru/Medr.

 Gellir cael rhagor o wybodaeth gan: Medr

Diwygiadau dogfennau